مطالعه تاریخ ایران باستان وتحقیقات
مورخان در این زمینه نشان می دهد که انواع تقویم رسمی و محلی از روزگاران
پیشین در سرزمین کهن و باستانی ایران معمول بوده است که از میان آنها تقویم
فرس هخامنشی
تقویم پارسی پهلوی تقویم لکی اوستایی قدیم تقویم مجوس ومغان از لحاظ سیاسی مذهبی واجتماعی
معروف بوده اند.در کتاب فرمانهای
شاهنشاهان هخامنشی در این خصوص آمده است:تقویم رایج در اوایل حکومت هخامنشی
در ایران به نام تقویم فرس قدیم یا فرس هخامنشی معروف است.کتیبه های
باقیمانده از داریوش هخامنشی در کوه بیستون کرمانشاه وسایر فرمانهای سلاطین
هخامنشی ما را از تقویم رسمی این امپراتوری واز چگونگی اصول زمان سنجی در
آن روزگاران آگاه می سازد.متون این کتیبه ها و محتوای فرمانها بیانگر این
حقیقتند که ایرانیان باستان سال را به دوازده ماه تقسیم کرده و فصول را نیز
می شناختند.
آغاز سال عصر هخامنشی تا رواج تقویم لکی
اوستایی در تقویم فرس قدیم با آغاز پاییز مقارن و اولین ماه سال با گیادئیس
با برگزاری جشن باگایادی توام بوده است.همچنین از قرار معلوم جشن
مهرگان(در منطقه زاگرس ودره سیمره)بعد از برقراری تقویم زرتشتی به جای جشن
باگایادی برگزار می شده است و دوم مبداء و سر آغاز شمارش ایام وفصل بوده
است.در تقویم فرس قدیم هخامنشی سال به چهار فصل سه ماهه تقسیم می شده و
کامات لکی چون وهار به جای بهار و وهامین به جای تابستان و پاتیژ به جای
پاییز که در زبان پهلوی نیز معمول بوده مبین این امر است.
تقویم دینی مزدسینا :
در روزگاران بعد از داریوش بزرگ هخامنشی
تقویم دینی مزدسینا در ایران زمین رواج یافت و ماههای زرتشتی جانشین ماههای
فرس هخامنشی شد .این تقویم در تاریخ ایران به تقویم مزدسینا و تقویم
زرتشتی که بعدها به تقویم یزدگردی معروف شد. این تقویم یک تقویم محض مذهبی
است که بر اساس خواست های دینی زرتشت و مزدا پرستی و انجام مراسم وفرایض
مذهبی و اهداف دینی بنا شده است و مسایل سیاسی و مادی در آن مورد توجه نمی
باشد.
ماه(مانگ) لکی در تقویم مزدسینا زرتشتی:
ماونگه در اوستا ودر تقویم مزدسینا هم به مفهوم سیاره زمین و هم به مفهوم شبانه روز و زمان است.
در کتاب خرده اوستا آمده است که در این
تقویم هر سی روز یک ماه نامیده می شودو هر سال را دوازده ماه می گفتند برخی
از اسامی این ماهدر اوستا هنوز در زبان لکی امروزی در زاگرس و در دره
سیمره امروز تکلم میشود.مانند:خورداد(هورتات)_اردیبهشت (آش و هشت)
این دوازده ماه عبارتند از:
1-فروردین:فروشی ها 2_اردی بهشت:آش و هشت
3_خرداد:هورتات 4_تیر :تشتری
5_امرداد: امرتات 6_شهریور :خشتروئیره
7_مهر: میثر 8_آبان:ابها_ آناهیتا
9_آذر:آیر _آگر _آتش 10_دی: ددو: خالق اوهرمزد
11_بهمن: وهومنه 12_اسفند: امپنت ارمیتی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر